Čuvena srpska pevačica Sofka Vasiljković Nikolić sa mužem Pajom Nikolićem
Legendarna Sofka Nikolić Vasiljković, kraljica Skadarlije, pevačica srpskih narodnih pesama i serenada, rođena je 1907. godine u mačvanskom selu Tabanovići, nedaleko od Šapca. Poreklom iz porodice muzičara već kao devojčica pevala je po vašarima. Prvi nastup imala je u jednoj zvorničkoj kafani 1923. godine. Udala se vrlo mlada za Iliju Marinkovića i sa njim dobila ćerku. Njen drugi muž bio je muzičar, violinista, Paja Nikolić, šef Velikog orkestra. Ubrzo nakon udaje za Paju, odlaze u Mostar. U mostarskoj kafani “Lira”, pevala je prvi put čuvenu “Eminu” u duetu sa autorom, Aleksom Šantićem. Nakon Mostara, u kojem je boravila čitiri godine, Sofka se nastanila u Sarajevu. Pevala je u kafani našeg poznatog vilioniste Žarka Milanovića a pratili su je orkestri P. Jovanovića i Nikole Stojkovića.
20-tih godina je prešla u Beograd. Ređala je trijumf za trijumfom. Nazivali su je “kraljicom” Skadarlije. Njeni veliki obožavaoci ali i prijatelji bili su, između ostalih, i Branislav Nušić, Tin Ujević, Miloje Živanović, Čica Ilija Stanković, Dobrica Milutinović, Žanka Stokić… Prijateljica joj je postala i “crna zvezda” Džozefina Beker.
Sve do 1939. godine, gostovala je i snimala u najpoznatijim evropskim kulturnim centrima, Berlinu, Pragu, Beču, Budimpešti, Parizu, sa pratećim orkestrom od 25 muzičara pod vođstvom njenog muža Paje. Godine 1930. čuveni američki muzičar Karl Brent Cilton došao je radi Sofke u Jugoslaviju kako bi o njoj napisao opširnu studiju. Ova studija nikada nije prevedena niti štampana za srpsko tržište.
Prvu ploču sa numerama “Kolika je Jahorina planina” i “Kad bi znala, dilber Stano” snimila je sa 19 godina, u Berlinu a svoju drugu ploču dve godine kasnije u Parizu. Neverovatno, ali je istina da je Sofka Nikolić između dva rata bila prva žena koja je ponela titulu najtiražnije pevačice Evrope i bila dobitnica “Zlatne potkove” u Parizu, a druga osoba uopšte po broju prodatih ploča, posle italijanskog tenora, Enrika Karuza.
Sofka je tokom karijere, do 1939. godine, snimila više oko 100 gramofonskih ploča sa više od 200 pesama. Njene najpoznatije pesme su: “Cojle, Manojle”, “Kolika je Jahorina planina”, “Kad bi znala, dilber Stano”, “Zone, mori Zone”, “Čuješ seko”…
Nakon smrti ćerke, jedinog deteta, na vrhuncu slave, Sofka se povukla u tugovanje. Ćerka Marica-Maca (Marinković) je imala samo 17 godina. Umrla je od tuberkuloze, 5. jula 1939. godine u B. Koviljači. Vremenom je, nažalost, zaboravljena ova naša najslavnija srpska pevačica XX veka. Posle 30 godina tugovanja, prvi put je ponovo zapevala u emisiji reditelja Čedomira Masure, 1969. godine.
Poslednje godine života Sofka je provela skromno i usamljena u Bijeljini i u Beogradu.
Sahranjena na bijeljinskom groblju pored ćerke i trećeg muža.
Jedna ulica u Bijeljini nosi njeno ime.
“Sofka Nikolić, popularna širom Evrope… Po njenom dolasku u Beograd, sredinom dvadesetih godina, menja se odnos prema kafanskom pevanju. Radio Beograd tada obavlja prenose iz kafane ‘Kragujevac’, u kojoj ona peva uz ciganski orkestar Paje Nikolića. Prvi put Sofkino pevanje prenošeno je preko radiotalasa 11. decembra 1929. godine, a zbog velikog broja obožavalaca njene pesme, često je pozivana da nastupa u emisijama narodne muzike.”
Angelina, 22.11.2007.
http://www.riznicasrpska.net/muzika/index.php?topic=144.0